Bij tomaten spreek je eigenlijk over vruchten, geen groenten. Hoewel ze inderdaad vaak tot de groenten gerekend worden zijn tomaten eigenlijk een fruit. Ze zijn ook erg veelzijdig voor wat betreft hun gebruik in onze keuken.
Je kan ze rauw eten, in een salade of op een broodje maar ook gekookt zijn ze erg lekker. Doordat ze zo rijk zijn aan zuren zijn ze ook perfect geschikt om ingeblikt te worden.
Ze maken ondertussen zo onlosmakelijk deel uit van ons westerse dieet dat we ons niet kunnen voorstellen dat ze in het begin van de 18e eeuw nog als oneetbaar beschouwd werden en dat ze pas in de tweede helft van de 19e eeuw overal in de Europese keuken verschenen.
Giftig
Wist je dat nog maar een paar honderd jaar geleden tomaten nog als giftig beschouwd werden? De plant hoort dan ook niet toevallig bij het geslacht van de ‘nachtschade’:
De plant beschermt zichzelf inderdaad tegen insecten en parasieten door het produceren van een gifstof, tomatine, die we terugvinden in de stengel en het blad en die ook voor de mens schadelijk is. Ook in de onrijpe tomaten zit tomatine, een stof die in grote hoeveelheden giftig is voor de mens. Tomatine kan koorts, zwakheid, slaperigheid, lusteloosheid, depressie, buikpijn en diarree veroorzaken.
Maar in de vrucht verdwijnt deze gifstof echter zodra deze begint te rijpen. Tegen de tijd dat de tomaat mooi rood en rijp is is de gifstof volledig verdwenen, en wat we overhouden is een lekkere vrucht die ons vele gezondheidsvoordelen kan bieden. Welke zoal? Dat lees je hieronder.
Ze zijn laag in caloriën en bomvol vitaminen!
Eén middelgrote tomaat bevat ongeveer 22 calorieën, 0 gram vet, 5 gram koolhydraten, 1 gram voedingsvezels, 1 gram proteïnes en 6 milligram sodium.
Ze leveren 40% van onze dagelijks aanbevolen hoeveelheid vitamine C, 20% van onze behoeftes aan vitamine A, 2% van wat we nodig hebben aan ijzer en 1% van de aanbevolen hoeveelheid calcium.
Kanker voorkomen
Verschillende studies hebben aangetoond dat het eten van tomaten het risico op het krijgen van bepaalde soorten kanker behoorlijk kan verminderen. Vooral dan long-, maag- en prostaatkanker. Een stof genaamd lycopeen, die ook verantwoordelijk is voor de rode kleur van tomaten, wordt verantwoordelijk geacht voor dit beschermende effect tegen kanker. Verwerkte tomaten zijn zelfs nog rijker aan lycopeen dan rauwe tomaten. Tijdens het koken worden de celwanden immers afgebroken waardoor er meer lycopeen vrijkomt. Als je de tomaten eet met een klein beetje vet, olijfolie bijvoorbeeld, help je je lichaam de lycopeen beter op te nemen.
Daarnaast vermindert lycopeen ook de schade die het UV licht van de zon veroorzaakt en uit recente onderzoeken is gebleken dat lycopeen verminderde vruchtbaarheid van mannen kan verbeteren.
Het risico op hart- en vaatziektes verminderen
Tomaten bevatten belangrijke voedingsstoffen zoals niacine, foliumzuur en vitamine B6. Al deze stoffen worden gelinkt aan het voorkomen van hart- en vaatziektes. Eén studie stelde vast dat bij vrouwen die zeven tot tien porties tomaten per week aten het risico op hartziekten tot 30 procent lager lag dan bij vrouwen die slechts één tot twee keer per week tomaten op het menu zetten. De resultaten waren zelfs nog beter als de vrouwen de tomaten combineerden met een plantaardige olie.
DNA schade voorkomen
Tomaten zijn rijk aan belangrijke anti-oxidanten zoals vitamine C en vitamine A. Deze vitamines beschermen ons tegen DNA-schade die kan veroorzaakt worden door vrije radicalen. Het gevolg is dat het goed mogelijk is dat tomaten ons beschermen tegen een aantal ouderdomsgerelateerde ziektes zoals atherosclerose en diabetes.
Bescherming tegen tromboses
Nog een studie toonde aan dat een dagelijks glas tomatensap het samenklonteren van bloedvaatjes helpt tegengaan. Dit helpt natuurlijk om eventuele bloedklonters te voorkomen. Indien je van dit gezondheidsvoordeel wilt genieten moet je wel opletten dat je je tomatensap niet te zout maakt. Teveel zout in je dieet is namelijk net een risicofactor voor het krijgen van tromboses.
Ontstekingen bestrijden
Een dubbelblind-studie toonde aan dat het drinken van één glas tomatensap per dag de TNF-alpha waarde in het bloed met 34 procent kon doen afnemen. TNF-alpha veroorzaakt ontstekingen. Hoge waardes aan TNF-alpha worden teruggevonden bij Alzheimer-patiënten, mensen met hartziekten, kanker en osteoporosis.
Alledaagse ongemakken
Alledaagse ongemakken als hoofdpijn, vermoeidheid en slapeloosheid hebben veelal als oorzaak de zuurheid van het lichaam. Tomaten hebben een alkalische werking en hebben daardoor een gunstig effect.
Koken of rauw?
Bij de meeste groenten gaat koken meestal gepaard met enig verlies aan voedingsstoffen. Tomaten koken veroorzaakt weliswaar een licht verlies van vitamine C, maar het verhoogt sterk de totale hoeveelheid beschikbare antioxidanten en in het bijzonder de super-antioxidant lycopeen. Dit komt doordat bij verhitting de celwanden in de tomaat worden afgebroken waardoor meer lycopeen vrijkomt. Daarnaast wordt lycopeen onder invloed van hitte ook omgezet in een vorm die beter is op te nemen door het lichaam. Verse tomatensaus is dus gezonder dan rauwe tomaten.
Recepten met tomaat
Heb je nu ook zo’n zin gekregen in tomaten gekregen maar geen inspiratie voor een lekker gezond recept met deze powervrucht? Wat dacht je dan van deze tomatensoep! Of heb je misschien meer zin in een pizza? Probeer dan eens deze gezondere variant, de Wrap pizza. Of als je meer zin hebt in een pasta? Probeer dan eens een van deze varianten op een bord pasta, courgetti met gehakt in tomatensaus of courgette pappardelle met gehakt in tomatensaus.
